Răng bị chết tủy là tình trạng tủy răng hoại tử và mất hoàn toàn các chức năng vốn có. Tình trạng này thường xảy ra do chấn thương mạnh, sâu răng và viêm nha chu tiến triển nặng.
Dấu hiệu nhận biết răng bị chết tủy
Tủy răng là tổ chức nằm sâu bên trong răng chứa nhiều mạch máu và tế bào thần kinh. Tủy răng được bao bọc và bảo vệ bởi ngà răng và men răng. Cơ quan này có vai trò là mạch sống nuôi dưỡng ngà răng, thụ cảm và dẫn truyền cảm giác về não bộ. Tùy theo vị trí, mỗi răng thường có 1 – 4 ống tủy.
Răng bị chết tủy là tình trạng tủy răng bị hoại tử hoàn toàn, các tế bào thần kinh và mạch máu bị phá hủy trầm trọng nên không còn bất kỳ chức năng nào. Tuy nhiên sau khi chết tủy, răng vẫn có thể tồn tại từ 10 – 15 năm nếu loại bỏ tủy răng kịp thời và chăm sóc đúng cách.
Tủy có vai trò thụ cảm và vận chuyển cảm giác về não bộ. Khi tủy răng bị hoại tử, răng hầu như không có bất cứ cảm giác đau nhức hay ê buốt. Điều này gây ra không ít khó khăn trong quá trình phát hiện và điều trị. Tuy nhiên nếu chú ý, bạn có thể phát hiện răng bị chết tủy thông qua các dấu hiệu như:
- Men răng ngả sang màu xám và nâu đen do không được nuôi dưỡng liên tục. Nếu do chết tủy, tình trạng ố màu chỉ xảy ra ở một răng duy nhất.
- Sờ, chạm và gõ vào răng không hề có bất kỳ cảm giác nào.
- Răng bị chết tủy cũng có thể gây ra mùi hôi khó chịu trong khoang miệng do vi khuẩn sinh sống gây tiết mủ ra ngoài chóp răng. Hôi miệng do hoại tử tủy thường kéo dài dai dẳng ngay cả khi đã vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
- Trong trường hợp tủy răng bị chết trong thời gian dài, răng có thể bị lung lay, giảm chức năng nhai và nghiền nát thức ăn.
- Ở một số trường hợp, răng bị chết tủy còn có thể bị vỡ thành mảnh vụn, quan sát mặt răng thấy có lỗ sâu lớn, bên trong chưa mô màu hồng hoặc đỏ (viêm tủy triển dưỡng). Tình trạng này là hệ quả do tủy răng bị hoại tử trong thời gian dài nhưng không được xử trí kịp thời.
Có thể thấy, răng bị chết tủy không gây ra các triệu chứng dễ nhận biết như áp xe răng và viêm tủy răng. Nhiều người lầm tưởng răng ố màu là do thói quen dùng cà phê, hút thuốc và vệ sinh răng không đúng cách. Chính vì vậy, đa phần các trường hợp hoại tử tủy răng đều chậm trễ trong việc phát hiện và điều trị.
Tại sao răng bị chết tủy? 3 nguyên nhân thường gặp nhất
Tại sao răng bị chết tủy là thắc mắc của nhiều bạn đọc. Vì tủy răng nằm sâu bên trong và được bao bọc bởi ngà răng, men răng nên rất ít khi bị tổn thương. Thống kê cho thấy, răng bị chết tủy có thể bắt nguồn từ 3 nguyên nhân chính sau:
1. Chết tủy do sâu răng ăn vào tủy
Sâu răng là nguyên nhân chủ yếu gây hoại tử tủy. Đây là bệnh nha khoa phổ biến, có thể gặp ở cả trẻ em và người trưởng thành. Bệnh lý này là một dạng nhiễm khuẩn của răng, đặc trưng bởi hiện tượng mất các mô cứng của men răng và ngà răng. Theo thời gian, răng xuất hiện các lỗ sâu có màu nâu, đen, lởm chởm và gây đau nhức, ê buốt khi ăn uống.
Sâu răng tấn công vào men răng đầu tiên. Sau đó, tiếp tục phá hủy các thành phần vô cơ, hữu cơ của ngà răng và xâm nhập vào khoang tủy gây viêm tủy răng. Nếu không phát hiện và điều trị sớm viêm tủy răng ở giai đoạn đầu, vi khuẩn có thể phát triển mạnh gây ra tình trạng hoại tử tủy. Sâu răng ăn vào tủy được xem là nguyên nhân gây viêm tủy răng và chết tủy thường gặp nhất.
2. Răng chết tủy do viêm nha chu
Ngoài sâu răng, răng bị chết tủy cũng có thể xảy ra do viêm nha chu. Nha chu là tổ chức nâng đỡ răng bao gồm các cơ quan như dây chằng nha chu, cement, mô nướu, xương ổ răng,… Viêm nha chu xảy ra khi viêm nướu răng không được điều trị, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và lây lan ra các cơ quan lân cận.
Khác với bệnh sâu răng, vi khuẩn gây viêm nha chu xâm nhập vào khoang tủy thông qua kẽ hở ở chóp răng (chân răng). Sau đó gây viêm tủy răng và phát triển dẫn đến chết tủy nếu không được thăm khám, điều trị sớm. Chết tủy do viêm nha chu thường đi kèm với áp xe chân răng.
3. Chết tủy răng do chấn thương
Chấn thương mạnh có thể làm đứt mạch máu của tủy răng khiến cơ quan này bị hoại tử ngay lập tức do thiếu oxy. Ngoài ra, chết tủy răng do chấn thương cũng xảy ra gián tiếp do răng sứt, mẻ dẫn đến lộ tủy. Bên cạnh đó, vi khuẩn cũng có thể xâm nhập vào khoang tủy thông qua vết nứt dẫn đến viêm và hoại tử tủy.
So với sâu răng và viêm nha chu, chết tủy răng do chấn thương thường ít gặp hơn. Nếu xảy ra do nguyên nhân này, răng gần như không bị đau nhức trước đó. Chỉ khi men răng ố màu và răng có dấu hiệu lung lay, bạn mới có thể nhận biết được răng đã bị chết tủy.
Răng bị chết tủy có nguy hiểm không?
Răng bị chết tủy là tình trạng cần được điều trị sớm, đặc biệt là trong trường hợp xảy ra do sâu răng và viêm nha chu tiến triển. Bởi lúc này, tủy răng đã mất chức năng hoàn toàn, không giữ vai trò dẫn truyền cảm giác và nuôi dưỡng ngà răng. Hơn nữa, tủy răng bị hoại tử còn là nơi để vi khuẩn phát triển và trú ngụ. Nếu không điều trị kịp thời, vi khuẩn có thể tấn công vào chân răng, xương ổ răng, mô nướu và các cơ quan lân cận dẫn đến nhiều biến chứng.
Một số ảnh hưởng, biến chứng có thể gặp phải trong trường hợp không xử lý sớm răng bị chết tủy:
- Hôi miệng dai dẳng: Răng bị chết tủy thường gây hôi miệng dai dẳng do vi khuẩn tạo khí và thoát mùi hôi qua lỗ sâu răng. Hôi miệng không ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng tác động nhiều đến sự tự tin trong quá trình giao tiếp. Hơn nữa, tình trạng hơi thở có mùi do chết tủy thường không thể cải thiện bằng cách vệ sinh răng miệng thông thường.
- Viêm tủy triển dưỡng: Viêm tủy triển dưỡng (polyp tủy) là tình trạng mô tủy tăng sản quá mức, hình thành các khối u mềm có màu hồng hoặc đỏ giữa tủy răng, Polyp tủy phát triển nhanh và ngưng khi đạt kích thước tối đa. Tình trạng này thường xảy ra ở những răng đã bị chết tủy. Phần lớn các trường hợp viêm tủy triển dưỡng không gây ra triệu chứng nhưng nếu xảy ra ở răng hàm, răng có thể bị chảy máu và đau khi ăn uống.
- Viêm nhiễm lan rộng: Mặc dù không có cảm giác đau nhức hay khó chịu nhưng vi khuẩn vẫn trú ngụ bên trong khoang tủy. Chính vì vậy nếu không điều trị sớm, viêm nhiễm có thể lan rộng sang các cơ quan khỏe mạnh như mô nướu, sàn miệng, lưỡi, niêm mạc má,… Ở một số ít trường hợp, vi khuẩn gây hoại tử tủy có thể gây ra các bệnh viêm đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan và viêm xoang hàm.
- Ảnh hưởng đến thẩm mỹ: Khi răng bị chết tủy, men răng sẽ có xu hướng ngả màu do không được nuôi dưỡng. Tình trạng này gây ra cảm giác thiếu tự tin khi giao tiếp và sinh hoạt – đặc biệt là khi răng bị chết tủy nằm ở vị trí dễ nhìn thấy.
- Mất răng vĩnh viễn: Mất răng vĩnh viễn là biến chứng nặng nề do răng chết tủy không được điều trị. Ban đầu, vi khuẩn chỉ gây viêm nhiễm ở mô tủy. Tuy nhiên nếu không được kiểm soát, hại khuẩn có thể phát hủy chân răng khiến răng lung lay, hư hại và buộc phải nhổ bỏ.
Chết tủy (hoại tử tủy răng) không gây đau nhức, ê buốt hay khó chịu như viêm tủy răng ở giai đoạn cấp và mãn tính. Tuy nhiên, bệnh lý này ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe răng miệng. Vì vậy nếu nghi ngờ răng bị chết tủy, bạn nên tìm gặp nha sĩ để được chẩn đoán và tư vấn điều trị.
Cách chữa răng bị chết tủy hiệu quả
Răng bị chết tủy cho thấy tủy răng bị hư hại nặng và hoàn toàn không có khả năng hồi phục. Sau khi khám lâm sàng và chụp X-Quang để đánh giá mức độ tổn thương của răng, bác sĩ sẽ xem xét phương án điều trị phù hợp nhất.
Dưới đây là một số biện pháp chữa răng bị chết tủy an toàn, hiệu quả:
1. Biện pháp cải thiện tại nhà
Nếu chưa thể đến nha khoa, bạn có thể cải thiện các triệu chứng do răng chết tủy bằng một số biện pháp tại nhà. Mục đích khi áp dụng các biện pháp này là ngăn ngừa viêm nhiễm lan rộng và giảm tình trạng hơi thở có mùi.
Các biện pháp cải thiện tình trạng răng bị chết tủy ngay tại nhà:
- Giữ vệ sinh răng miệng: Để phòng ngừa vi khuẩn lây lan rộng, bạn nên chải răng từ 2 – 3 lần/ ngày, súc miệng với dung dịch sát khuẩn và dùng chỉ nha khoa. Nếu chỉ chải răng thông thường, khoang miệng sẽ không được làm sạch hoàn toàn.
- Ngậm nước muối ấm: Đối với trường hợp đã xuất hiện polyp tủy, nên ngậm nước muối ấm hằng ngày để giảm đau nhức và ngăn tình trạng chảy máu sau khi đánh răng. Ngoài ra, nước muối còn có tác dụng sát trùng, khử khuẩn ngăn không cho vi khuẩn xâm nhập vào khoang tủy và các mô lân cận.
- Sử dụng thảo dược: Để cải thiện tình trạng hôi miệng, bạn có thể tận dụng một số thảo dược có tinh dầu như lá bạc hà, đinh hương, lá trầu không, húng quế,… Tinh dầu tự nhiên trong các thảo dược này giúp làm sạch khoang miệng và giảm tình trạng hơi thở có mùi đáng kể. Bạn có thể nhai trực tiếp thảo dược hoặc sắc để súc miệng hằng ngày.
Các biện pháp điều trị răng chết tủy tại nhà chỉ mang lại hiệu quả tạm thời, không thể loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và mô tủy viêm nhiễm. Bạn nên sắp xếp thời gian đến phòng khám để được điều trị bằng các phương pháp chuyên sâu. Tránh tình trạng chủ quan khiến răng bị tổn thương nặng dẫn đến mất răng vĩnh viễn.
2. Lấy tủy răng
Giải pháp tối ưu đối với trường hợp răng bị chết tủy là lấy tủy răng (điều trị nội nha). Lấy tủy giúp làm sạch phần tủy bị hoại tử, ngăn không cho vi khuẩn lây lan sang các cơ quan kế cận và bảo tồn răng. Sau khi loại bỏ khoang tủy, răng không còn được nuôi dưỡng nhưng vẫn có thể tồn tại từ 10 – 15 năm nếu biết cách chăm sóc.
Lấy tủy răng trong trường hợp răng bị chết tủy diễn ra theo trình tự sau:
Bước 1: Khám và chụp X-Quang
Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám tổng quát răng miệng để xác định vị trí răng bị tổn thương và khoanh vùng các khả năng có thể xảy ra (chết tủy, viêm tủy răng mãn tính,…). Sau đó, bạn cần chụp X-Quang để được đánh giá cụ thể hơn mức độ tổn thương của khoang tủy và chân răng.
Điều trị tủy chỉ được thực hiện khi răng chết tủy nhưng cấu trúc răng còn nguyên vẹn, chưa bị mất chất và hư hại nhiều. Những trường hợp răng tổn thương quá nặng sẽ phải can thiệp các phương pháp xử lý khác.
Bước 2: Làm sạch khoang miệng
Với răng đã bị chết tủy, bác sĩ sẽ bỏ qua bước gây tê vì lúc này răng hầu như không có cảm giác đau hay khó chịu. Để thuận tiện cho việc chữa tủy, bác sĩ sẽ cạo vôi răng và làm sạch khoang miệng.
Bước 3: Đặt đê cao su cách ly răng cần điều trị
Đê cao su là vật dụng nha khoa được sử dụng khi thực hiện các thủ thuật nha khoa. Đê cao su bao xung quanh chân răng nhằm cách ly răng cần điều trị với nguồn vi khuẩn có trong khoang miệng. Ngoài ra, dụng cụ này còn giúp giảm mùi khó chịu từ thuốc sát khuẩn và vật liệu trám bít khoang tủy trong quá trình lấy tủy.
Bước 4: Lấy tủy răng
Sau khi đặt đê cao su, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ để tạo lỗ khoan vào bên trong khoang tủy. Sau đó, dùng dụng cụ tạo hình tủy để tiện cho việc loại bỏ tủy và trám bít khoang tủy về sau. Quá trình lấy tủy cần được thực hiện cẩn trọng để tránh tình trạng sót tủy gây tái phát viêm nhiễm.
Để đảm bảo khoang tủy được làm sạch hoàn toàn, bác sĩ sẽ loại bỏ mô tủy bị hoại tử bằng trâm máy/ trâm tay và dùng nước bơm rửa nhiều lần. Sau đó, khoang tủy được sát khuẩn và làm khô trước khi phục hình.
Bước 5: Trám bít và phục hình
Bác sĩ sẽ sử dụng vật liệu nhân tạo (gutta percha) để trám bít buồng tủy trống ngăn không cho thức ăn và vi khuẩn xâm nhập vào bên trong. Sau đó, có thể phục hình lỗ sâu bằng cách hàn trám hoặc bọc răng sứ thẩm mỹ tùy theo mức độ tổn thương của răng và nhu cầu của khách hàng.
Nếu bọc mão sứ, bác sĩ sẽ trám tạm buồng tủy trong thời gian chờ chế tác mão răng sứ phù hợp với cấu trúc răng hàm. Sau đó khoảng vài ngày, phòng khám sẽ liên hệ để bạn đến tái khám và chụp mão sứ lên răng.
3. Nhổ bỏ răng
Nhổ bỏ răng là lựa chọn cuối cùng khi tủy răng bị hoại tử, thân răng và chân răng bị phá hủy nghiêm trọng không có khả năng phục hồi. Nhổ răng đồng nghĩa với việc răng mất hoàn toàn chức năng sinh lý và thẩm mỹ. Vì vậy, sau khi nhổ bỏ, bạn phải phục hình răng bằng một số kỹ thuật như cầu răng sứ, răng giả tháo lắp và cấy ghép Implant.
Các kỹ thuật phục hình răng đều có những ưu điểm và mặt hạn chế nhất định. Bạn nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể trước khi lựa chọn phương pháp tối ưu, phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính.
Phòng ngừa răng bị chết tủy bằng cách nào?
Hoại tử tủy răng thường bắt nguồn từ chấn thương, viêm nha chu và sâu răng tiến triển. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh lý này bằng một số biện pháp đơn giản như:
- Giữ vệ sinh răng miệng là biện pháp hiệu quả nhất trong phòng ngừa các vấn đề nha khoa. Bên cạnh việc chải răng 2 – 3 lần/ ngày, bạn nên sử dụng thêm chỉ nha khoa và nước súc miệng để tăng hiệu quả làm sạch.
- Lấy cao răng định kỳ 2 – 3 lần/ năm để phòng ngừa sâu răng và viêm nha chu, viêm nướu răng. Bằng cách phòng ngừa các bệnh lý này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bị viêm tủy răng và hoại tử tủy.
- Chủ động đến nha khoa khi nhận thấy răng miệng có những dấu hiệu bất thường như bề mặt răng xuất hiện lỗ sâu, răng đau nhức, ê buốt, mô nướu sưng đỏ, chảy máu, hôi miệng,… Nếu được khám và điều trị sớm, các bệnh lý nha khoa đều có thể được kiểm soát, ít khi chuyển biến nặng gây viêm nhiễm và chết tủy.
- Điều chỉnh một số thói quen ảnh hưởng xấu đến sức khỏe răng miệng như dùng thức ăn, đồ uống chứa nhiều đường, hút thuốc lá, thở bằng miệng, sử dụng chất kích thích, dùng răng cắn xé các vật cứng,…
- Đối với răng bị nứt, mẻ, bạn nên hàn trám sớm để bảo vệ ngà răng và tủy răng. Nếu không xử lý, vi khuẩn có thể xâm nhập vào sâu bên trong răng thông qua vết nứt gây viêm nhiễm tủy và chết tủy.
- Thận trọng khi sinh hoạt, lao động và tham gia phương tiện giao thông để phòng ngừa chấn thương. Tác động mạnh vào răng có thể gây hoại tử tủy ngay lập tức thay vì tiến triển theo từng giai đoạn như các nguyên nhân thông thường (viêm tủy răng cấp, mãn tính và chết tủy).
Răng bị chết tủy có thể xảy ra do sâu răng, viêm nha chu tiến triển hoặc do chấn thương nặng. Tình trạng này cần được xử lý sớm để tránh viêm nhiễm lây lan rộng và giảm thiểu nguy cơ mất răng vĩnh viễn. Nếu chủ quan, hoại tử tủy có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!