Mòn men răng là tình trạng men răng bị bào mòn do tác động cơ học, hóa học hoặc do ảnh hưởng của tuổi tác. Tình trạng này thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Dù ít ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng mòn men gây ra không ít phiền toái khi ăn uống và sinh hoạt nếu không được điều trị kịp thời.
Mòn men răng là gì?
Răng được cấu tạo từ 3 phần chính là men răng, ngà răng và tủy răng. Trong đó, men răng là lớp ngoài cùng có kết cấu cứng chắc với khoảng 95 – 96% là khoáng chất. Men răng là cơ quan có nồng độ khoáng cao và cứng nhất trong cơ thể. Thành phần chính của lớp men là phosphate và canxi, bên cạnh đó là chất hữu cơ và chất lỏng.
Tác dụng chính của men răng là bảo vệ ngà răng, tủy răng. Ngoài ra, men răng còn là lớp ngăn cách các cơ quan bên trong với nhiệt độ, độc tố, hóa chất và các tác động vật lý khác. Tuy nhiên, men răng không có tế bào sống nên tất cả những tổn thương ở cơ quan này đều tồn tại vĩnh viễn và không thể hoàn nguyên. Khi men răng bị tổn thương, bắt buộc phải can thiệp các biện pháp chăm sóc và điều trị để khắc phục.
Mòn men răng là một trong những vấn đề thường gặp ở men răng. Thuật ngữ này đề cập đến tình trạng lớp men ngoài cùng bị mài mòn và mỏng dần do nhiều nguyên nhân khác nhau. Mòn men răng diễn ra âm thầm, tiến triển chậm và chỉ phát sinh triệu chứng khi lớp men bị mài mòn đáng kể. Tình trạng này xảy ra nhiều ở mặt nhai và cổ răng.
Nguyên nhân gây mòn men răng
Men răng là lớp ngoài cùng có chức năng bảo vệ ngà răng và tủy răng. Với hàm lượng khoáng chất cao, men răng được xem là cơ quan cứng nhất trong cơ thể. Tuy nhiên, lớp men bên ngoài cũng có thể bị mài mòn do những nguyên nhân sau:
1. Mòn răng sinh lý (do yếu tố tuổi tác)
Mòn răng sinh lý là tình trạng men răng bị mài mòn do ma sát trong quá trình ăn uống và sinh hoạt. Như đã đề cập, men răng là cấu trúc cứng nhất trong cơ thể. Do đó, hiện tượng mài mòn răng diễn ra tương đối chậm và âm thầm. Cũng chính vì vậy mà mòn men răng chủ yếu gặp ở người trung niên và cao tuổi.
Ngoài ra, người cao tuổi còn phải đối mặt với quá trình lão hóa. Quá trình này làm giảm chức năng và cấu trúc của tất cả các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả răng. Răng của người cao tuổi thường có hiện tượng như men răng mỏng, mòn mặt nhai, giảm mật độ tế bào, tụt nướu, giảm tiết nước bọt,…
2. Ảnh hưởng của một số bệnh lý
Chứng mòn men răng có thể là hệ quả của một số bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Bệnh lý này xảy ra khi dịch vị và thức ăn trào ngược lên khoang miệng và thực quản. Axit dạ dày có độ pH thấp (từ 1 – 3) nên có thể ăn mòn men răng và gây kích ứng niêm mạc vùng vòm họng.
Nếu không được kiểm soát, trào ngược dạ dày thực quản có thể bùng phát mạnh sau mỗi bữa ăn và khi nằm ngủ. Ngoài những ảnh hưởng đối với sức khỏe tổng thể, chứng bệnh này còn gây mòn men răng và tăng nguy cơ bị sâu răng.
3. Do các thói quen xấu
Men răng có kết cấu cứng chắc với cấu tạo chiếm khoảng 95% là khoáng chất. Với cấu tạo đặc biệt, lớp men có thể bảo vệ ngà răng, tủy răng trước tác động cơ học, nhiệt độ và axit từ thực phẩm, thức uống. Tuy nhiên nếu duy trì những thói quen xấu trong thời gian dài, men răng có thể mài mòn và tổn thương.
Các thói quen xấu có thể gây ra chứng mòn men răng:
- Dùng thực phẩm cứng, nhiều axit: Thói quen sử dụng các thực phẩm khô cứng và thực phẩm chứa nhiều axit như chanh, cam, quýt, cóc, nước ngọt có gas, đồ uống chứa cồn,… đều có thể gây mòn men răng. Các nghiên cứu cho thấy, axit và tác động ma sát quá mức đều có thể gây hư hại lớp men ngoài cùng của răng.
- Nghiến răng khi ngủ: Nghiến răng khi ngủ là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt các vấn đề nha khoa như mòn men răng, rối loạn khớp thái dương hàm, sâu răng,… Nghiến răng tạo ra áp lực và làm tăng ma sát giữa mặt nhai của các răng dẫn đến hiện tượng mòn men.
- Các thói quen gây khô miệng: Nước bọt không chỉ có vai trò làm mềm và hỗ trợ phân giải protein có trong thức ăn mà còn cung cấp khoáng chất để tái khoáng men răng. Chính vì vậy, tình trạng khô miệng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ bị mòn men và mắc các bệnh nha khoa khác. Giảm tiết nước bọt còn khiến men răng dễ bị tổn thương hơn trong quá trình ăn uống. Khô miệng có thể xảy ra do ảnh hưởng của tuổi tác, bệnh lý hoặc do dùng thuốc, hút thuốc lá, uống ít nước,…
- Vệ sinh răng miệng không đúng cách: Chứng mòn men răng có thể xảy ra do vệ sinh răng miệng không đúng cách. Các thói quen xấu như chải răng hơn 3 lần/ ngày, chải răng quá mạnh, dùng bàn chải có lông cứng,… đều có thể làm tăng ma sát lên răng và khiến men răng bị mài mòn dần theo thời gian.
4. Yếu tố di truyền
Mòn men răng không phải là bệnh lý có khả năng di truyền. Tuy nhiên, những yếu tố như độ dày, cấu tạo, đặc điểm của men răng và ngà răng đều được di truyền từ cha và mẹ. Chính vì vậy, nếu bố mẹ gặp phải tình trạng mòn men răng, nguy cơ mắc chứng bệnh này sẽ tăng lên đáng kể.
Các nguyên nhân gây mòn men răng được chia thành 3 nhóm cụ thể là nguyên nhân hóa học (do tác động của axit từ thức ăn, đồ uống), nguyên nhân cơ học (ma sát, áp lực do thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách, nghiến răng,…) và nguyên nhân bệnh lý (ảnh hưởng của chứng khô miệng, trào ngược thực quản). Trong đó, nguyên nhân hóa học và cơ học dễ cải thiện hơn so với nguyên nhân bệnh lý.
Triệu chứng nhận biết mòn men răng
Mòn men răng diễn ra âm thầm trong một thời gian dài. Tình trạng này chỉ phát sinh triệu chứng rõ rệt khi men răng đã bị bào mòn đáng kể. Các triệu chứng mòn men răng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống và thậm chí tác động tiêu cực đến sức khỏe toàn thân.
Để có biện pháp điều trị và chăm sóc kịp thời, bạn cần nhận biết sớm mòn men răng thông qua một số triệu chứng sau:
- Mòn men răng xảy ra chủ yếu ở mặt nhai và cổ răng. Quan sát kỹ răng sẽ nhận thấy mặt nhai bị bào mòn, bằng phẳng, không có các rãnh kẽ hoặc các rãnh kẽ bị bào mòn đi đáng kể. Nếu men răng mòn nhiều, mặt nhai thường có màu vàng ở chính giữa (lộ ngà răng).
- Một số trường hợp có thể bị mòn men ở cổ chân răng. Quan sát cổ chân răng (vùng răng tiếp xúc với nướu) nhận thấy tình trạng đổi màu ngà, cấu trúc răng bị ăn mòn thành hình chữ V
- Bề mặt răng lỗ chỗ, sứt và mẻ
- Răng chuyển sang màu ngà (hơi vàng) do lớp ngà răng đã lộ ra bên ngoài
- Răng bị ê buốt khi ăn đồ lạnh, nóng, ngọt, đồ chua. Ngoài ra, cảm giác ê buốt cũng có thể bùng phát khi hít thở không khí lạnh
Men răng là lớp ngăn cách ngà răng, tủy răng với tác động cơ học, vật lý và hóa học. Khi lớp men bị mài mòn, các cơ quan bên trong răng rất dễ bị tổn thương. Vì vậy, cần có hướng điều trị và chăm sóc đúng cách để bảo vệ sức khỏe răng miệng và hạn chế những ảnh hưởng của chứng bệnh này.
Mòn men răng có ảnh hưởng gì không?
Mòn men răng là một trong những vấn đề nha khoa thường gặp. Bệnh lý này gây ra cảm giác ê buốt và đau nhức răng khi ăn uống, sinh hoạt dẫn đến nhiều phiền toái trong cuộc sống. Ngoài ra nếu không can thiệp điều trị, tủy răng và ngà răng bên trong sẽ bị tổn thương theo thời gian.
Một số ảnh hưởng của chứng mòn men răng:
- Sâu răng: Sâu răng là bệnh nha khoa thường gặp xảy ra do vi khuẩn Streptococcus mutans phát triển mạnh làm mất các mô cứng của men răng và ngà răng. Lớp men bị bào mòn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, phá hủy nhanh chóng lớp men và xâm nhập vào bên trong phần ngà. Tương tự như mòn men răng, sâu răng có tiến triển chậm và triệu chứng mờ nhạt. Tuy nhiên nếu không điều trị sớm, toàn bộ cấu trúc răng sẽ bị phá hủy nghiêm trọng, răng đau nhức và ê buốt nhiều khi ăn uống.
- Viêm tủy răng: Mòn men răng thường tiến triển nặng hơn theo thời gian nếu không được điều trị sớm. Khi lớp men bị mài mòn, ngà răng cũng sẽ bị tổn thương và phá hủy. Tình trạng này tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào bên trong khoang tủy gây viêm tủy răng. Viêm tủy răng thường gây đau nhức và ê buốt nhiều trong giai đoạn cấp. Tuy nhiên nếu không điều trị sớm, tủy răng sẽ bị hư hại hoàn toàn dẫn đến tình trạng răng mất cảm giác.
- Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Mòn men răng gây ra tình trạng răng ê buốt, đau nhức khi ăn uống và sinh hoạt. Điều này dẫn đến không ít phiền toái và có thể ảnh hưởng đến cả giấc ngủ, hiệu suất lao động và làm việc.
Mòn men răng gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Nếu không có biện pháp chăm sóc và điều trị đúng cách, các triệu chứng do bệnh lý này gây ra có thể nghiêm trọng dần theo thời gian.
Cách điều trị, phục hồi mòn men răng hiệu quả
Men răng là cơ quan cứng chắc nhất trong cơ thể. Tuy nhiên, vì không có tế bào sống nên các tổn thương ở cơ quan này không thể tự hồi phục và sửa chữa. Chính vì vậy, nếu nhận thấy các triệu chứng bất thường, bạn cần thăm khám và điều trị sớm.
Tùy theo mức độ mòn men răng, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị sau:
1. Trường hợp mòn men răng nhẹ
Mòn mòn răng nhẹ có thể khắc phục thông qua một số biện pháp điều trị và chăm sóc đơn giản. Nếu tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, tình trạng sẽ nhanh chóng được cải thiện trong thời gian ngắn.
Các biện pháp điều trị, phục hồi mòn men răng mức độ nhẹ:
- Liệu pháp fluor: Fluor là khoáng chất cần thiết cho quá trình tái khoáng men răng. Ngoài ra, fluor còn kết hợp với hydroxyl apatite trong men răng tạo thành fluorapatite có kết cấu cứng chắc và ít bị hòa tan bởi axit từ đồ ăn, thức uống và axit do các loại hại khuẩn trong khoang miệng bài tiết. Tùy theo mức độ mòn men, bác sĩ có thể chỉ định dùng fluor ở dạng nước súc miệng, gel bôi, kem đánh răng hoặc dùng thuốc, nước uống chứa khoáng chất này.
- Trám răng: Trám răng cũng là phương pháp được xem xét trong trường hợp mòn men răng có mức độ nhẹ. Phương pháp này thường được áp dụng với tình trạng mòn men xảy ra ở một vài răng. Trám răng được thực hiện bằng cách dùng vật liệu như GIC, composite,… trám lên vùng men răng bị mài mòn, qua đó giúp bảo vệ ngà răng và giảm tình trạng ê buốt, đau nhức khi ăn uống.
Bên cạnh các phương pháp này, bạn cần có chế độ chăm sóc hợp lý để cải thiện men răng và sức khỏe răng miệng.
2. Trường hợp mòn men răng nặng
Trong trường hợp mòn men răng nặng, trám răng và liệu pháp fluor có thể không mang lại hiệu quả cao. Lúc này, lựa chọn ưu tiên là áp dụng các biện pháp phục hình răng.
Các phương pháp điều trị mòn men răng nặng:
- Bọc răng sứ: Bọc răng sứ là phương pháp được cân nhắc trong trường hợp mòn men răng nặng. Phương pháp này sử dụng mão sứ chụp lên cùi răng thật đã được mài nhỏ. Răng sứ có vai trò bảo vệ toàn bộ ngà răng, tủy răng trước tác động của vi khuẩn, nhiệt độ và axit trong đồ ăn, thức uống. Bên cạnh đó, bọc răng sứ còn giúp cải thiện hình dáng và màu sắc của men răng.
- Lấy tủy răng: Trong trường hợp mòn men răng đã gây biến chứng viêm tủy răng, bác sĩ sẽ chỉ định lấy tủy trước khi bọc răng sứ. Lấy tủy là thủ thuật nha khoa tương đối phức tạp nên có thể mất từ 2 – 3 buổi hẹn. Sau khi lấy tủy, bác sĩ sẽ dùng gutta percha để trám bít khoáng tủy và sử dụng mão sứ để bảo vệ cùi răng thật.
Cách chăm sóc, phòng ngừa mòn men răng
Mòn men răng không phải là bệnh lý quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, các triệu chứng do bệnh lý này ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe răng miệng và chất lượng cuộc sống. Để phục hồi men răng hoàn toàn và ngăn ngừa tình trạng tái phát, bạn cần kết hợp các phương pháp y tế với chế độ chăm sóc hợp lý.
Cách chăm sóc, phòng ngừa mòn men răng:
- Hạn chế dùng thức ăn quá nóng, lạnh và đồ uống ó nhiều cồn, axit như kem, nước ngọt có gas, rượu bia, chanh, me, cóc,… Các loại thức uống và thực phẩm này không chỉ gây mòn men răng mà còn gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nha khoa thường gặp khác.
- Không chải răng quá 3 lần/ ngày. Chỉ nên chải răng từ 2 – 3 lần với bàn chải lông mềm, mảnh và cần chải răng nhẹ nhàng để làm giảm áp lực lên men răng, mô nướu.
- Sử dụng thêm chỉ nha khoa và nước súc miệng để tăng hiệu quả làm sạch khoang miệng.
- Dùng các loại kem đánh răng và nước súc miệng chứa fluor để tăng cường độ chắc khỏe của men răng. Ngoài ra, bạn nên bổ sung thêm canxi và vitamin D qua chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng cường sức khỏe răng miệng.
- Uống đủ nước và ăn nhiều trái cây, rau xanh để kích thích khoang miệng tiết nước bọt. Nếu đang sử dụng các loại thuốc gây khô miệng, nên uống khoảng 2.5 lít nước để ngăn tình trạng mòn men và sâu răng.
- Sau các bữa ăn, bạn có thể nhai kẹo cao su không đường để trung hòa axit do vi khuẩn bài tiết, đồng thời hỗ trợ làm sạch thức ăn thừa và mảng bám. Ngoài ra, thói quen này còn kích thích khoang miệng tăng tiết nước bọt và giảm chứng khô miệng hiệu quả.
- Khám răng miệng định kỳ 1 – 2 lần/ năm để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Mòn men răng là tình trạng khá phổ biến và tương đối dễ khắc phục. Sau khi chăm sóc và điều trị đúng cách, tình trạng sẽ được cải thiện nhanh chóng sau khoảng một vài tuần. Ngược lại nếu chủ quan, men răng có thể bị mài mòn nghiêm trọng dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nha khoa.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!