Hội chứng sâu răng do bú bình và cách phòng ngừa

Hội chứng sâu răng do bú bình là vấn đề nha khoa thường gặp ở trẻ từ 2 – 4 tuổi. Khác với sâu răng thông thường, tình trạng này có tiến triển nhanh và xảy ra cùng lúc ở nhiều răng. Trong trường hợp không được điều trị sớm, răng có thể bị hư tổn nặng gây đau nhức nhiều và ảnh hưởng đến quá trình thay răng. 

Hội chứng sâu răng do bú bình là gì?

Hội chứng sâu răng do bú bình đề cập đến tình trạng sâu răng ở trẻ từ 2 – 4 tuổi xảy ra do thói quen bú bình với các sản phẩm chứa nhiều đường sữa trong thời gian dài. Hội chứng này điển hình bởi tình trạng sâu nhiều răng cùng lúc, sâu răng tiến triển và lây lan nhanh. Theo ước tính, có khoảng 11% trẻ từ 2 – 4 tuổi gặp phải tình trạng sâu răng do thói quen bú bình.

Hội chứng sâu răng do bú bình ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng cũng như toàn thân. Nếu không điều trị sớm, hội chứng này có thể tiến triển nặng, ảnh hưởng đến chức năng ăn, nhai và sự phát triển của răng vĩnh viễn. Hơn nữa, do cấu tạo răng sữa không chắc chắn như răng vĩnh viễn nên vi khuẩn gây sâu răng rất dễ phát triển mạnh gây tổn thương và hư hại răng nghiêm trọng.

Vì sao bú bình lại gây bệnh sâu răng?

Đúng như tên gọi, nguyên nhân trực tiếp gây ra hội chứng này là do thói quen bú bình ở trẻ nhỏ. Bú bình phổ biến ở trẻ dưới 12 tháng tuổi vì lúc này trẻ chưa thể sử dụng thìa, muỗng và ly. Sử dụng bình để bú sữa có thể ngăn hiện tượng sặc và phòng ngừa tình trạng ngạt thở khi bú. Tuy nhiên nếu duy trì thói quen này trong thời gian dài, sâu răng có thể phát triển trên cùng lúc nhiều răng (chủ yếu là răng cửa, răng nanh và răng tiền hàm).

Một số nguyên nhân có thể gây ra hội chứng sâu răng do bú bình ở trẻ nhỏ:

• Tích lũy chất đường từ sữa: Nguồn dinh dưỡng chủ yếu của trẻ em là từ sữa mẹ và các sản phẩm sữa bột. Thói quen bú bình có thể khiến tích lũy chất đường trong kẽ răng và mặt nhai, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn Streptococcus mutans và các hại khuẩn trong khoang miệng phát triển quá mức. Chất axit do các vi khuẩn này bài tiết chính là yếu tố trực tiếp làm hòa tan các mô cứng của răng dẫn đến sâu răng.
• Vệ sinh răng miệng kém: Nhiều phụ huynh không chú trọng đến vệ sinh răng miệng cho trẻ khiến lượng đường trong sữa tích tụ trong khoang miệng lâu ngày dẫn đến hình thành vôi răng và tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển. Đa phần hội chứng sâu răng do bú bình đều xảy ra ở trẻ không được vệ sinh răng miệng đúng cách.
• Một số nguyên nhân khác: Thói quen cho trẻ bú bình khi nằm ngủ, ngậm bình sữa liên tục,… cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng sâu răng do bú bình. Ngoài ra, sử dụng các loại sữa chứa nhiều đường và hương liệu cũng có nguy cơ sâu răng cao hơn so với sản phẩm không chứa đường hoặc chỉ chứa một lượng đường nhỏ.

Biểu hiện của hội chứng sâu răng do bú bình

Sâu răng là bệnh nha khoa có tiến triển chậm và ít gây ra triệu chứng trong giai đoạn đầu (sâu men). Tuy nhiên ở hội chứng sâu răng do bú bình, tổn thương răng xuất hiện đột ngột và lây lan nhanh trên nhiều răng. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời, sâu răng có thể ăn vào ngà răng, tủy răng và gây tổn thương các cơ quan bên dưới như chóp răng, xương ổ răng,…

Các biểu hiện nhận biết hội chứng sâu răng do bú bình:

• Răng xuất hiện các lỗ sâu lởm chởm có màu nâu đen, lỗ sâu tiến triển nhanh và lây lan nhanh chóng sang các răng lân cận
• Chỉ sau một thời gian ngắn, lỗ sâu có thể đi vào ngà răng và tủy răng
• Sâu răng do bú bình thường xảy ra ở răng nanh và răng cửa ở hàm trên, lỗ sâu chủ yếu xuất hiện ở mặt bên và mặt trước, ít khi ảnh hưởng đến vùng cổ răng
• Hội chứng sâu răng do bú bình thường gây đau nhức nhiều, mức độ tăng lên đáng kể khi ăn uống. Vì trẻ trong độ tuổi bú bình còn khá nhỏ nên cách phản ứng với cơn đau sẽ khác với trẻ lớn. Khi gặp cơn đau, trẻ sẽ biểu đạt bằng một số cảm xúc như quấy khóc, bỏ ăn, mệt mỏi, dễ cáu giận và sợ hãi.

Răng sữa là răng mọc tạm thời từ giai đoạn trẻ còn bú mẹ đến khoảng 7 – 10 tuổi. Do đó, răng sữa có kết cấu mềm, dễ tổn thương, men răng mỏng và thiếu độ cứng chắc. Cũng chính vì vậy mà sâu răng ở trẻ em có tiến triển rất nhanh. Nếu không được kiểm soát sớm, toàn bộ răng hàm của trẻ có thể bị hư hại nặng và mất hoàn toàn chức năng sinh lý.

>>>> Tìm hiểu: Dấu hiệu Sâu răng nhẹ và cách chữa hiệu quả

Sâu răng do bú bình có ảnh hưởng gì không?

Sâu răng là bệnh nha khoa phổ biến ở trẻ em và người lớn. Khác với chứng sâu răng thông thường, sâu răng do bú bình có tiến triển nhanh và dễ gây ra biến chứng nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời. Hội chứng này không chỉ gây biến chứng tại chỗ mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân và sự phát triển thể chất, trí tuệ của trẻ nhỏ.

Các biến chứng, ảnh hưởng của hội chứng sâu răng do bú bình:

• Biến chứng tại chỗ: Sâu răng không được kiểm soát có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và lây lan rộng dẫn đến nhiều biến chứng tại chỗ như hội chứng vách, viêm mô tế bào, rối loạn mọc răng do răng sữa mất sớm, thiểu sản men răng, viêm tủy răng, áp xe chân răng, độ rộng cung răng giảm,… Về lâu dài, các biến chứng này tác động tiêu cực đến hệ thống răng vĩnh viễn và chức năng ăn nhai.
• Biến chứng toàn thân: Không chỉ gây ra biến chứng tại chỗ, vi khuẩn gây sâu răng có thể đi vào tuần hoàn máu và di chuyển đến những cơ quan xa. Một số biến chứng toàn thân có thể gặp phải khi bị hội chứng sâu răng do bú bình bao gồm tăng nguy cơ tiểu đường, các bệnh về thận, viêm nội tâm mạc,…

Ngoài ra, chứng sâu răng do bú bình còn khiến trẻ bỏ ăn, bú kém, khó ngủ và mệt mỏi. Tình trạng này kéo dài có thể gây sụt cân, suy dinh dưỡng, chậm phát triển về thể chất và trí tuệ. Hơn nữa, hội chứng sâu răng do bú bình còn gây ra tâm lý e ngại khi trẻ giao tiếp và vui chơi với bạn bè.

Cách điều trị tình trạng sâu răng do bú bình

Hội chứng sâu răng do bú bình ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe răng miệng, sự phát triển thể chất và cuộc sống của trẻ. Chính vì vậy, phụ huynh cần đưa trẻ đến gặp nha sĩ ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường. So với sâu răng thông thường, hội chứng sâu răng do bú bình rất khó điều trị vì bệnh tiến triển nhanh và ảnh hưởng đến nhiều răng cùng một lúc.

Các biện pháp điều trị hội chứng sâu răng do bú bình:

1. Hàn trám răng

Hàn trám răng là phương pháp điều trị sâu răng phổ biến. Phương pháp này được chỉ định khi sâu răng mới chỉ ảnh hưởng đến men răng và ngà răng. Hàn trám hố rãnh giúp ngăn chặn vi khuẩn phát triển và bảo vệ răng hiệu quả. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể hàn trám một số răng có nguy cơ bị sâu răng cao để chủ động phòng ngừa bệnh.

Quy trình hàn trám răng chữa hội chứng sâu răng do bú bình:

• Trước tiên, trẻ sẽ được bác sĩ thăm khám và chụp X-Quang để đánh giá mức độ tổn thương của răng. Hàn răng chỉ được thực hiện khi sâu răng mới ảnh hưởng đến men răng và ngà răng, chưa xâm nhập vào khoang tủy và lây lan sang các cơ quan lân cận.
• Nếu lỗ sâu lớn và đã ảnh hưởng đến phần ngà răng, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc gây tê tại chỗ trước khi hàn răng. Thuốc tê có tác dụng giảm thụ cảm của hệ thống thần kinh tại chỗ nhằm ngăn cảm giác đau nhức và khó chịu trong quá trình thực hiện.
• Bác sĩ dùng dụng cụ chuyên dụng để nạo sạch phần men và ngà răng bị sâu. Quá trình này phải được thực hiện cẩn trọng để ngăn không cho vi khuẩn tiếp tục phát triển và phá hủy các mô cứng của răng.
• Cuối cùng, bác sĩ sẽ dùng vật liệu chuyên dụng (compositr, eugenate,…) để trám bít lỗ sâu.

Hàn trám răng là phương pháp có hiệu quả trong điều trị hội chứng sâu răng do bú bình. Sau khi thực hiện, cảm giác đau nhức khi bú sữa và ăn uống sẽ thuyên giảm hoàn toàn. Ngoài ra, hàn trám răng còn ngăn không cho vi khuẩn xâm nhập vào cấu trúc răng.

2. Lấy tủy răng (điều trị nội nha)

Trong trường hợp răng sâu vào tủy gây viêm tủy răng và hoại tử tủy, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nội nha. Kỹ thuật này tương đối phức tạp nên mất khoảng 1 – 2 lần hẹn để hoàn toàn. Điều trị nội nha là phương pháp loại bỏ phần tủy răng bị hư hại nhằm bảo tồn răng và ngăn không cho vi khuẩn lây lan sang các cơ quan khác.

Tủy răng là cơ quan có chức năng nuôi dưỡng ngà răng và dẫn truyền tín hiệu về não bộ. Khi loại bỏ cơ quan này, sức khỏe răng miệng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Tuy nhiên trong trường hợp viêm tủy răng và hoại tủy, vi khuẩn trong mô tủy có thể phát triển mạnh gây ra hàng loạt các biến chứng nguy hiểm. Do đó để bảo vệ sức khỏe và bảo tồn răng, bác sĩ sẽ xem xét lấy tủy răng cho trẻ trong trường hợp cần thiết.

3. Sử dụng fluor

Fluor là khoáng chất cần thiết cho quá trình tái khoáng men răng. Thực tế, sâu răng là hệ quả do quá trình hủy khoáng xảy ra nhanh hơn quá trình tái khoáng. Đối với sâu răng nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung fluor để bù lấp các lỗ sâu li ti và ngăn không cho vi khuẩn phát triển. Ngoài ra, phương pháp này cũng được thực hiện đồng thời với hàn trám, lấy tủy răng để phục hồi men răng và ngăn ngừa sâu răng tái phát.

Fluor tác động với hydroxyapatite trong men răng tạo thành fluorapatite có độ rắn chắc cao và ít bị hòa tan bởi axit do vi khuẩn bài tiết. Một số nghiên cứu còn cho thấy, thành phần này ngăn vi khuẩn gây sâu răng chuyển hóa carbohydrate trong thực phẩm thành axit – chất trực tiếp gây hòa tan mô cứng của răng. Vì vậy, bổ sung fluor bằng cách sử dụng gel bôi, nước súc miệng và kem đánh răng có thể cải thiện hội chứng sâu răng do bú bình đáng kể.

4. Nhổ răng

Nhổ răng được xem xét trong trường hợp răng sâu nặng, cấu trúc răng bị phá hủy trầm trọng và chân răng có nguy cơ ảnh hưởng đến mầm răng bên dưới. Việc nhổ bỏ răng sẽ gây khó khăn cho trẻ trong quá trình ăn uống và tác động không nhỏ đến xương ổ răng. Do đó, phụ huynh nên cho trẻ điều trị sớm, tránh để hội chứng sâu răng do bú bình tiến triển nặng gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe răng miệng.

>>>> Ngoài ra bạn đọc có thể tham khảo thêm về các loại Xịt chống sâu răng cho bé để hỗ trợ giảm thiểu nguy cơ sâu răng

Phòng ngừa hội chứng sâu răng do bú bình

Hội chứng sâu răng do bú bình là vấn đề nha khoa có mức độ nghiêm trọng xảy ra ở trẻ từ 2 – 4 tuổi. Hội chứng này không chỉ gây ra các biến chứng tại chỗ mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe toàn thân.

Để bảo vệ sức khỏe cho con trẻ, phụ huynh nên cho trẻ thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Phụ huynh nên vệ sinh răng miệng cho bé ngay từ khi mới bắt đầu mọc răng. Nếu gặp khó khăn trong vấn đề này, nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Răng hàm mặt để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.
• Nên chấm dứt thói quen bú bình ngay khi trẻ có thể uống nước, sữa bằng cốc và thìa. Bởi thói quen bú bình trong thời gian dài chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chứng sâu răng.
• Với trẻ đang trong độ tuổi bú bình, phụ huynh cần tránh cho trẻ bú bình khi ngủ. Ngoài ra, nên cho trẻ uống nước và vệ sinh răng miệng sau khi sử dụng sữa, các loại thức uống chứa nhiều đường.
• Lựa chọn loại sữa bột chứa chất đường tự nhiên được chiết xuất từ rau củ thay vì đường tổng hợp để giảm thiểu nguy cơ sâu răng. Bên cạnh đó, cần tránh cho trẻ dùng bánh kẹo và các loại đồ uống chứa hàm lượng đường cao như nước ngọt có gas, nước ép đóng hộp,…
• Đối với trẻ từ 3 tuổi trở lên, phụ huynh nên hướng dẫn trẻ cách đánh răng. Ban đầu, bạn nên thực hiện cho trẻ. Sau đó, có thể để trẻ tự thực hiện nhưng cần giám sát để đảm bảo trẻ chải răng đúng cách và xử lý ngay nếu có các tình huống rủi ro phát sinh.
• Trẻ nhỏ sẽ khá khó chịu với việc phải vệ sinh răng miệng. Để tăng hứng thú cho trẻ, phụ huynh nên chuẩn bị 1 – 2 chiếc bàn chải có hình dáng, màu sắc sặc sỡ và sử dụng kem đánh răng có mùi thơm từ các loại trái cây như cam, dâu,… Đây là một số biện pháp có thể khơi gợi sự hứng thú và vui vẻ cho trẻ khi vệ sinh răng miệng.
• Sau khi ăn, nên dặn dò trẻ súc miệng bằng nước sạch để loại bỏ thức ăn thừa. Phụ huynh cũng có thể dùng khăn mềm để làm sạch nướu cho bé sau các bữa ăn.
• Khi trẻ đã quen với việc chải răng, nên hướng dẫn con trẻ sử dụng chỉ nha khoa và dùng các loại nước súc miệng chứa thành phần nhẹ dịu để tăng hiệu quả làm sạch.
• Cho trẻ khám răng miệng khoảng 3 tháng/ lần bởi răng sữa có men răng mỏng nên các bệnh nha khoa rất dễ phát triển và tiến triển khá nhanh. Khám răng định kỳ giúp bác sĩ phát hiện và xử lý sớm các vấn đề bất thường.

Hội chứng sâu răng do bú bình ảnh hưởng chủ yếu đến trẻ từ 2 – 4 tuổi. Hội chứng này là nguyên nhân hàng đầu gây hư hại răng, mất răng và ảnh hưởng đến hệ răng vĩnh viễn về sau. Vì vậy, phụ huynh cần chủ động phòng ngừa và đưa trẻ đến gặp nha sĩ ngay khi nhận thấy các biểu hiện bất thường.

>>>> Xem thêm về Top 10 thuốc trị sâu răng hiệu quả: https://wikinhakhoa.com/thuoc-tri-sau-rang.html