Viêm lợi (viêm nướu răng): Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và điều trị

Viêm lợi (viêm nướu răng) là bệnh nha khoa phổ biến, có thể gặp ở trẻ em và người trưởng thành. Bệnh lý này xảy ra khi vôi răng tích tụ nhiều, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây sưng viêm, phù nề và chảy máu mô nướu. Đa phần các trường hợp bị viêm nướu đều thuyên giảm nhanh nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách. 

Viêm lợi (viêm nướu răng) là bệnh gì?

Viêm nướu răng (viêm lợi) là tình trạng nướu/ lợi (mô mềm màu hồng bao xung quanh răng) bị sưng đỏ và đau nhức. Bệnh lý này được xem là giai đoạn nhẹ của viêm nha chu – tình trạng viêm nhiễm tổ chức nâng đỡ răng (bao gồm nướu, xương ổ răng, dây chằng nha chu,…).

Viêm lợi là bệnh nha khoa rất phổ biến, có thể gặp ở cả trẻ em và người trưởng thành. Mặc dù là vấn đề nha khoa thường gặp nhưng nếu không được điều trị đúng cách, viêm lợi có thể tiến triển gây viêm nha chu và tăng nguy cơ mất răng vĩnh viễn.

Viêm nướu răng có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân, trong đó vệ sinh răng miệng kém là nguyên nhân phổ biến nhất. Đây là bệnh răng miệng thường gặp nhưng rất dễ phòng ngừa. Nếu có biện pháp chăm sóc và điều trị kịp thời, các triệu chứng của bệnh lý này có thể được kiểm soát chỉ trong một thời gian ngắn.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm lợi

Nướu (lợi) là mô mềm bao xung quanh răng với chức năng cố định răng trên cung hàm và ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng. Nướu khỏe mạnh thường có màu hồng nhạt hoặc hồng cam (tùy theo làn da của từng người). Khi nướu bị viêm, cơ quan này thường có hiện tượng phù nề, đổi màu và dễ chảy máu.

Các triệu chứng của bệnh viêm lợi thường khá mờ nhạt nên rất nhiều bệnh nhân không chú ý. Nếu chủ quan, mô nướu có thể bị tổn thương nặng dẫn đến tăng nguy cơ bị viêm nha chu.

Các dấu hiệu nhận biết bệnh viêm lợi:

• Mô lợi bao xung quanh răng có thể đỏ hơn bình thường, sưng phồng, phù nề và dễ chảy máu – nhất là khi đánh răng
• Ở giai đoạn đầu, mô lợi vẫn bám chắc vào chân răng
• Nếu không điều trị sớm, mô lợi có thể bị viêm nhiễm nặng dẫn đến đổi màu (mô nướu có màu sậm hơn bình thường), răng lung lay, dễ đau nhức, bắt đầu có hiện tượng tụt lợi, chân răng chảy máu nhiều hơn bình thường.
• Hơi thở hôi

Nguyên nhân gây bệnh viêm lợi (viêm nướu răng)

Viêm lợi có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó vệ sinh răng miệng kém được xem là nguyên nhân chủ yếu. Ngoài ra, nguy cơ mắc bệnh lý này cũng có thể tăng lên nếu có một số yếu tố thuận lợi.

1. Nguyên nhân trực tiếp

Như đã đề cập, vệ sinh răng miệng kém là nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh viêm nướu răng. Cụ thể, làm sạch răng miệng không kỹ khiến mảng bám hình thành. Sau đó, vi khuẩn sẽ xâm nhập vào mảng bám gây ra quá trình khoáng hóa dẫn đến vôi răng (cao răng). Khác với mảng bám thông thường, cao răng bám chặt ở chân răng và chỉ được loại bỏ thông qua cạo vôi răng tại nha khoa.

Nếu không lấy vôi răng thường xuyên, cao răng có thể tích tụ dần ở xung quanh răng. Đây là nơi để vi khuẩn trú ngụ và phát triển. Độc tố từ vi khuẩn tiết ra cùng với sự tích tụ cao răng quá mức chính là nguyên nhân gây kích ứng, sưng viêm và tổn thương mô nướu.

Theo thời gian, vi khuẩn có thể xâm nhập vào sâu bên trong mô nướu, xương ổ răng và dây chằng nha chu (bệnh viêm nha chu). Khi viêm nhiễm lan rộng, răng rất dễ bị lung lay và rụng nếu không được kiểm soát kịp thời.

2. Các yếu tố nguy cơ

Có thể nói, viêm lợi là một trong những bệnh nha khoa phổ biến bên cạnh sâu răng. Bệnh lý này có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào, đặc biệt là khi có những yếu tố thuận lợi như:

• Người cao tuổi
• Hút thuốc lá thường xuyên
• Mắc bệnh tiểu đường và các bệnh gây suy giảm hệ miễn dịch như HIV/ AIDS, suy nhược, stress kéo dài,…
• Do sử dụng một số loại thuốc gây khô miệng
• Mắc chứng khô miệng
• Thay đổi nội tiết tố do sử dụng thuốc tránh thai, kinh nguyệt, mang thai,…
• Lạm dụng các chất tẩy trắng
• Hệ quả do thực hiện các kỹ thuật nha khoa ở những cơ sở kém chất lượng

Các yếu tố này là điều kiện thuận lợi để tăng hình thành mảng bám ở kẽ răng, mặt nhai và thân răng. Theo thời gian, mảng bám tích tụ gây kích ứng và sưng viêm mô nướu.

Viêm nướu răng (viêm lợi) có nguy hiểm không?

Viêm lợi là bệnh nha khoa có mức độ nhẹ. Đa phần các trường hợp mắc bệnh đều có thuyên giảm sau khi lấy vôi răng và điều chỉnh thói quen vệ sinh răng miệng. Tuy nhiên nếu chủ quan, bệnh lý này có thể gây ra nhiều biến chứng như:

• Viêm nướu triển dưỡng: Viêm lợi kéo dài có thể gây viêm nướu triển dưỡng (viêm nướu phì đại). Bệnh lý này đặc trưng bởi tình trạng mô nướu tăng sản quá mức gây phù nề và sưng phồng bất thường. Khác với viêm nướu thông thường, viêm nướu triển dưỡng đặc trưng bởi tình trạng mô sưng to, dễ chảy máu, chân răng tích tụ nhiều cao răng (khoảng 2mm trở lên), miệng có mùi hôi cực kỳ khó chịu, xuất hiện túi nướu to khoảng 3 – 4mm,…
• Viêm nha chu: Viêm nha chu là giai đoạn nặng của viêm lợi. Nếu không điều trị viêm lợi kịp thời, vi khuẩn có thể xâm nhập vào dây chằng, xương ổ răng gây tổn thương các mô nâng đỡ răng. Hệ quả là răng bị lung lay và có thể bị rụng. Ngoài ra, viêm nha chu còn khiến vi khuẩn lây lan khắp các cơ quan trong cơ thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe tổng thể.

Viêm lợi là bệnh nha khoa có triệu chứng mờ nhạt, không điển hình. Tuy nhiên, bệnh lý này có thể tiến triển gây ra nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe răng miệng và thể trạng. Do đó, chủ động thăm khám và điều trị bệnh sớm là biện pháp hiệu quả giúp kiểm soát viêm nhiễm và phòng ngừa các biến chứng nặng nề.

Chẩn đoán bệnh viêm lợi

Chẩn đoán viêm lợi chủ yếu dựa vào các biểu hiện lâm sàng. Để đưa ra chẩn đoán xác định, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng như sau:

• Triệu chứng cơ năng của bệnh
• Kiểm tra mô lợi, lưỡi và răng
• Tìm các mảng bám tích tụ ở thân răng gây kích ứng và chảy máu mô lợi
• Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm để phát hiện ra các bệnh lý tiềm ẩn có thể gây viêm lợi (chẳng hạn như tiểu đường, nhiễm HIV/ AIDS,…)

Cách điều trị bệnh viêm lợi an toàn, hiệu quả

Viêm lợi là bệnh nha khoa có mức độ nhẹ và hoàn toàn có thể kiểm soát thông qua các biện pháp đơn giản. Nếu điều trị kịp thời, hiện tượng viêm nhiễm ở mô nướu sẽ nhanh chóng thuyên giảm chỉ sau một thời gian ngắn.

Các phương pháp điều trị được áp dụng trong điều trị bệnh viêm lợi:

1. Cạo vôi răng

Cạo vôi răng là phương pháp tối ưu trong điều trị viêm lợi. Bởi hiện tượng viêm, kích ứng và chảy máu mô nướu đều bắt nguồn từ cao răng tích tụ ở thân răng. Cạo vôi răng kịp thời còn phòng ngừa bệnh tiến triển thành viêm nha chu.

Quy trình cạo vôi răng chữa bệnh viêm lợi:

• Khám sức khỏe răng miệng và tư vấn điều trị
• Bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ chuyên dụng để cạo sạch mảng bám trên răng và phần thân răng bên dưới nướu
• Sau khi cạo bỏ vôi răng, bác sĩ sẽ dùng dụng cụ đánh bóng để ngăn ngừa tích tụ mảng bám và giúp răng trở nên bóng, sáng khỏe hơn

Cạo vôi răng không chỉ là biện pháp điều trị mà còn là bước chăm sóc răng miệng cơ bản. Để phòng ngừa viêm lợi và các bệnh nha khoa, bạn nên lấy vôi răng định kỳ 3 – 6 tháng/ lần. Bởi vôi răng bám chặt vào thân răng nên không thể làm sạch thông qua vệ sinh răng miệng thông thường.

2. Sử dụng thuốc

Bên cạnh cạo vôi răng, bác sĩ sẽ chỉ định dùng một số loại thuốc để kiểm soát hiện tượng viêm nhiễm ở mô nướu và khoang miệng. Các loại thuốc này chủ yếu có khả năng kháng khuẩn và sát trùng.

Các loại thuốc được dùng để điều trị viêm lợi:

• Dung dịch súc miệng sát khuẩn: Các sản phẩm súc miệng sát khuẩn thường chứa Hexetidine hoặc Chlorhexidine,… với tác dụng chính là tiêu diệt virus, nấm và vi khuẩn có hại trong khoang miệng. Sử dụng dung dịch súc miệng kháng khuẩn có thể ngăn chặn vi khuẩn phát triển và giúp phục hồi mô nướu bị viêm nhiễm, kích ứng.
• Gel bôi kháng khuẩn: Ngoài nước súc miệng, bác sĩ cũng có thể chỉ định dùng gel bôi kháng khuẩn (chứa Metronidazole) để tiêu diệt vi khuẩn tại chỗ. Thuốc được sử dụng trực tiếp lên mô nướu bị sưng viêm, nhiễm trùng để kiểm soát hiện tượng viêm nhiễm.

Các loại thuốc này được sử dụng với mục đích kiểm soát hiện tượng viêm nhiễm ở mô nướu. Tuy nhiên, sử dụng thuốc không thể chữa bệnh lý này hoàn toàn. Vì vậy, bạn cần cạo vôi răng trước khi dùng các loại thuốc kể trên.

3. Vệ sinh răng miệng đúng cách

Vệ sinh răng miệng đúng cách là biện pháp quan trọng giúp kiểm soát chứng viêm nướu bên cạnh các phương pháp y tế. Chăm sóc răng miệng khoa học có thể ngăn ngừa hình thành mảng bám và giúp mô nướu khỏe mạnh, hạn chế sưng viêm và chảy máu.

Cách vệ sinh răng miệng giúp kiểm soát bệnh viêm nướu răng:

• Chải răng 2 – 3 lần/ ngày trước khi đi ngủ và sau khi ăn khoảng 30 – 60 phút. Đánh răng thường xuyên giúp làm sạch mảng bám và ngăn ngừa hình thành cao răng hiệu quả.
• Lựa chọn bàn chải có kích thước phù hợp, lông chải mềm và mảnh để làm sạch các mảng bám tích tụ ở kẽ răng. Ngoài ra, cần chú ý thay bàn chải mỗi 3 – 4 tháng/ lần.
• Để tăng hiệu quả làm sạch, bạn có thể sử dụng bàn chải điện và máy tăm nước. Các sản phẩm này có khả năng làm sạch tốt hơn so với các sản phẩm chăm sóc răng miệng thông thường.
• Dùng chỉ nha khoa để làm sạch mảng bám ở kẽ răng. Ngoài ra, nên súc miệng với dung dịch sát khuẩn 2 lần/ ngày để khử khuẩn và ngăn sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong khoang miệng.
• Uống nhiều nước cũng có thể làm sạch mảng bám và ngăn ngừa cao răng hình thành. Bên cạnh đó, bạn nên nhai kẹo cao su không đường thường xuyên để kích thích khoang miệng tiết nước bọt. Thực tế ngoài khả năng làm mềm thức ăn, nước bọt còn có tác dụng trung hòa axit và kiểm soát sự phát triển quá mức của vi khuẩn.
• Để tăng sức đề kháng cho răng miệng, nên dùng kem đánh răng và nước súc miệng chứa fluor. Ngoài ra, nên bổ sung các thực phẩm giàu khoáng chất để cải thiện men răng và giúp mô nướu khỏe mạnh, tránh sưng viêm và chảy máu.

Phòng ngừa bệnh viêm lợi bằng cách nào?

Viêm lợilà bệnh nha khoa thường gặp và có nguy cơ tái phát cao. Để phòng ngừa bệnh tái phát, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản như:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách là biện pháp có hiệu quả trong phòng ngừa viêm nướu và các bệnh nha khoa thường gặp.
• Lấy cao răng định kỳ 3 – 6 tháng/ lần để ngăn ngừa viêm lợi và viêm nha chu. Ngoài ra, đến phòng khám thường xuyên còn giúp bác sĩ phát hiện và xử lý sớm các bệnh nha khoa tiềm ẩn.
• Trong trường hợp răng khấp khểnh, mọc lệch,… khiến quá trình vệ sinh răng miệng diễn ra khó khăn, bác sĩ sẽ đưa ra một số giải pháp như bọc răng sứ hoặc niềng răng – chỉnh nha để ngăn ngừa viêm lợi và các bệnh nha khoa thường gặp khác.
• Thay đổi một số thói quen ảnh hưởng xấu đến sức khỏe răng miệng như thở bằng miệng, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, thường xuyên dùng thức uống, món ăn chứa nhiều đường và axit.
• Nên bổ sung fluor và khoáng chất để cải thiện sức khỏe răng miệng.

Viêm lợi (viêm nướu răng) là bệnh nha khoa thường gặp ở cả trẻ em và người lớn. Đây là bệnh lý có mức độ nhẹ và thuyên giảm nhanh nếu được chăm sóc, điều trị đúng cách. Ngược lại, tình trạng chủ quan có thể khiến bệnh tiến triển nặng dẫn đến viêm nha chu và nhiều biến chứng khác.

Tham khảo thêm:

• 10+ Nguyên nhân gây hôi miệng và cách chữa trị an toàn hiệu quả
• Viêm loét niêm mạc miệng: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị
• Răng bị ê buốt: Nguyên nhân và cách khắc phục an toàn