Đau răng ở người già: Nguyên nhân và cách chữa trị an toàn

Đau răng là tình trạng rất phổ biến ở người già. Những biến đổi của răng do ảnh hưởng của quá trình lão hóa được xem là nguyên nhân chính dẫn đến hàng loạt các vấn đề răng miệng ở người cao tuổi. Nếu không kiểm soát sớm, đau nhức răng có thể gây rối loạn giấc ngủ và làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nha khoa. 

Đau răng ở người già – Dấu hiệu nhận biết

Người già là đối tượng có nguy cơ cao gặp phải các bệnh lý răng miệng bên cạnh trẻ em, phụ nữ mang thai và người mắc hội chứng suy giảm miễn dịch. Trong đó, đau răng là tình trạng thường gặp nhất, ảnh hưởng đến hơn 90% người cao tuổi.

Đau nhức răng là tình trạng cơn đau bùng phát do răng bị kích thích bởi áp lực (chấn thương, áp lực mạnh khi ăn nhai,…) hoặc do bị tổn thương. Tổn thương có thể xảy ra ở răng hoặc các cơ quan nâng đỡ răng (hay còn gọi là nha chu) như cement, dây chằng nha chu, nướu răng và xương ổ răng.

Người cao tuổi có hệ miễn dịch kém và chức năng của các cơ quan bắt đầu giảm dần. Chính vì vậy, răng dễ bị đau nhức khi có tác động. Tình trạng này không chỉ gây mệt mỏi và khó chịu mà còn ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Đau nhức răng kéo dài còn làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa do răng giảm chức năng nhai và nghiền nát thức ăn.

Để có biện pháp điều trị kịp thời, cần nhận biết sớm tình trạng đau răng ở người già qua những dấu hiệu sau:

• Đau nhức răng – đặc biệt là khi ăn uống
• Cơn đau có mức độ từ nhẹ đến nặng, đau từng cơn hoặc đau âm ỉ kéo dài
• Đau nhức răng có thể bùng phát khi có tác động nhưng cũng có thể tự phát vào ban đêm
• Cơn đau thường đi kèm với hiện tượng mô nướu phù nề, viêm đỏ, nhạy cảm và dễ chảy máu
• Đau răng cũng có thể đi kèm với một số triệu chứng khác như hôi miệng, chảy máu chân răng, tụt lợi, răng thưa dần, răng lỏng lẻo và lung lay

Đau răng ở người già có mức độ đa dạng tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể (cơ địa, nguyên nhân,…). Nếu cơn đau có mức độ nặng và đi kèm với một số biểu hiện khác thường, nên thăm khám sớm để tránh những rủi ro và hệ lụy nghiêm trọng.

Các nguyên nhân gây đau răng thường gặp ở người già

Có rất nhiều nguyên nhân gây đau nhức răng ở người cao tuổi. Ngoài những nguyên nhân thường gặp như ở người trẻ, các vấn đề nha khoa ở người già còn có liên quan đến quá trình lão hóa.

Dưới đây là các nguyên nhân có thể gây đau nhức răng ở người già:

1. Do ảnh hưởng của quá trình lão hóa

Tuổi tác tăng cao dẫn đến quá trình lão hóa. Lão hóa đặc trưng bởi tình trạng suy giảm chức năng và cấu tạo của các mô, tế bào và cơ quan trong cơ thể – bao gồm cả răng miệng. Quá trình này gây ra một số biến đối ở răng như tủy răng bị xơ teo, mòn mặt nhai, tạo ngà thứ cấp, tụt nướu, răng giòn, giảm mật độ tế bào, giảm tiết nước bọt,…

Chính vì thế, răng và tổ chức nha chu ở người cao tuổi thường bị suy yếu và dễ tổn thương hơn so với người trẻ. Theo thời gian, chân răng trở nên lỏng lẻo, lung lay, răng dễ đau nhức, ê buốt và khó chịu trong quá trình ăn uống và sinh hoạt. Ngoài ra, ảnh hưởng của hiện tượng lão hóa cũng làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nha khoa như viêm nha chu, viêm tủy răng, áp xe răng, sâu răng,…

2. Đau răng ở người già do các bệnh nha khoa

Đau răng là triệu chứng thường gặp của các bệnh nha khoa. Do đó trong nhiều trường hợp, đau răng ở người già có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề như:

• Viêm nha chu: Viêm nha chu là bệnh nha khoa thường gặp ở người trung niên và cao tuổi. Những biến đổi của răng do ảnh hưởng của quá trình lão hóa được xem là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý này. Viêm nha chu là tình trạng viêm nhiễm các tổ chức nâng đỡ răng như dây chằng nha chu, lợi và xương ổ răng. Nếu không được điều trị sớm, răng sẽ bị đau nhức nhiều, lung lay và gặp nhiều khó khăn khi ăn uống.
• Tụt lợi: Tụt lợi hở chân răng là bệnh nha khoa thường gặp có thể gây đau nhức răng, ê buốt, giảm khả năng nhai và nghiền nát thức ăn. Tụt lợi có thể xảy ra do viêm nha chu hoặc do ảnh hưởng của quá trình lão hóa, thói quen chải răng quá mạnh,… Hiện tượng mô lợi bị tụt về phía dưới gây lộ chân răng ra bên ngoài dẫn đến tình trạng đau nhức răng và ê buốt trong quá trình ăn uống.
• Sâu răng: Sâu răng là tình trạng men răng, ngà răng bị phá hủy bởi hại khuẩn trong khoang miệng. Người cao tuổi thường có hệ miễn dịch kém và dễ gặp phải tình trạng khô miệng nên nguy cơ bị sâu răng cũng cao hơn so với bình thường. Sâu răng ở giai đoạn tiến triển (sâu ngà) có thể khiến răng ê buốt, đau nhức và khó chịu khi sinh hoạt, ăn uống. Bề mặt răng xuất hiện các lỗ sâu lởm chởm có màu nâu, đen.
• Viêm tủy răng: Ngoài các bệnh lý trên, đau răng ở người già còn có thể xảy ra do viêm tủy răng. Viêm tủy răng là tình trạng tủy răng bị viêm nhiễm do vi khuẩn. Bệnh lý này gây đau nhức răng nhiều, đau khi ăn uống, sinh hoạt và cơn đau cũng có thể tự phát vào ban đêm. Ngoài tình trạng đau nhức, viêm tủy răng còn gây sốt kèm theo sưng hạch góc hàm, sốt nhẹ, mệt mỏi,…
• Áp xe răng: Áp xe răng thường là biến chứng của bệnh viêm nha chu và viêm tủy răng. Áp xe là ổ mủ chứa vi khuẩn, tế bào chết và các tế bào bạch cầu đã bị tiêu diệt. Sự xuất hiện của ổ mủ ở nướu, răng có thể gây đau nhức nhiều, nướu chảy máu, nhạy cảm, hôi miệng, khó há miệng và sưng hạch góc hàm.

3. Biểu hiện của viêm khớp thái dương hàm

Viêm khớp thái dương hàm là tình trạng các cơ quan cấu tạo khớp nối giữa xương hàm và sọ mặt bị rối loạn, tổn thương dẫn đến tình trạng khớp đau nhức và giảm khả năng vận động. Triệu chứng điển hình nhất của bệnh lý này đau khớp, nhức răng, khớp phát ra âm thanh lục cục trong quá trình ăn uống, khó há miệng,…

Viêm khớp thái dương hàm thường gặp ở phụ nữ từ 30 – 45 tuổi. Tuy nhiên, bệnh lý này cũng có thể gặp ở người cao tuổi. Ở người già, nguyên nhân gây viêm khớp thái dương hàm thường là ảnh hưởng của bệnh thoái hóa khớp, loãng xương và viêm khớp dạng thấp.

4. Đau nhức răng ở người già do ảnh hưởng của bệnh loãng xương

Loãng xương là tình trạng mật độ xương giảm do quá trình hủy cốt bào diễn ra nhanh hơn hiện tượng tạo cốt bào. Kết quả là gây xốp xương, xương giòn và giảm khả năng chịu lực.

Bệnh lý này thường gặp ở phụ nữ – đặc biệt là người đã mãn kinh và người có chế độ ăn ít canxi, vitamin D. Ngoài ảnh hưởng của quá trình lão hóa và mãn kinh, nguy cơ bị loãng xương cũng có thể tăng lên do sử dụng thuốc lợi tiểu dài ngày, mắc bệnh cường giáp, bệnh gan mãn kinh, lupus ban đỏ hệ thống,…

Thông thường, loãng xương ảnh hưởng chủ yếu đến cột sống và cổ xương đùi. Tuy nhiên nếu bị loãng xương nặng, xương ổ răng cũng có thể bị tiêu hủy nhanh. Tiêu xương ổ răng khiến chân răng lỏng lẻo, lung lay và giảm độ chắc chắn trên cung hàm. Hiện tượng tiêu xương diễn ra âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng. Nhưng khi xương bị hư hại nặng, răng bắt đầu bị đau nhức, lung lay và gặp khó khăn trong quá trình ăn uống và sinh hoạt.

5. Do các thói quen ăn uống, sinh hoạt lành mạnh

Ngoài những nguyên nhân trên, đau nhức răng ở người già còn có thể xảy ra do thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh như:

• Dùng thực phẩm cứng, khô: Sự biến đổi ở răng do ảnh hưởng của quá trình lão hóa khiến răng, nướu trở nên nhạy cảm và suy yếu hơn. Do đó, nếu thường xuyên dùng các món ăn cứng, khô, răng có thể bị đau nhức và ê buốt. Dù không phổ biến nhưng đã có trường hợp gãy răng do ăn, nhai các thực phẩm dai và cứng.
• Nghiến răng: Nghiến răng khi ngủ là nguyên nhân gây đau răng ở mọi đối tượng. Thói quen này xảy ra vô thức khi ngủ sâu giấc do rối loạn cảm xúc và căng thẳng quá mức. Nghiến răng tạo một áp lực lên răng khiến răng bị đau nhức và suy yếu dần theo thời gian.
• Vệ sinh răng miệng kém: Người cao tuổi ít khi chú ý đến việc vệ sinh răng miệng. Thói quen vệ sinh kém cùng với những yếu tố thuận lợi như khô miệng và tuổi tác cao sẽ khiến nguy cơ mắc các bệnh nha khoa tăng lên đáng kể. Một số sai lầm khi vệ sinh răng miệng thường gặp ở người cao tuổi như không chải răng đủ 2 – 3 lần/ ngày, chải răng quá mạnh, không lấy cao răng định kỳ, không sử dụng nước súc miệng và chỉ nha khoa.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể mà còn gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe răng miệng. Khói thuốc lá có thể gây ố màu men răng, giảm bài tiết nước bọt và làm suy yếu chức năng đề kháng tự nhiên của nướu, răng. Chính vì thế, đau nhức răng ở người già có thể bắt nguồn từ thói quen này.
• Chấn thương: Chấn thương cũng có thể là nguyên nhân gây đau răng ở người già. So với người trẻ, người cao tuổi có răng và nướu suy yếu, nhạy cảm nên chỉ với một tác động nhỏ, răng có thể bị đau nhức nhiều và thậm chí bị nứt, mẻ và gãy.
• Các nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân trên, đau nhức răng ở người già còn có thể xảy ra do những nguyên nhân khác như do thức ăn bám vào kẽ răng, đau răng sau khi nhổ, trám răng, bọc răng sứ thẩm mỹ, cấy ghép Implant,…

Đau răng ở người già có ảnh hưởng gì không?

Đau răng ở người già là tình trạng khá phổ biến. Tình trạng này có thể xảy ra do thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề nha khoa. Nếu nhận thấy cơn đau kéo dài và có mức độ nặng, nên chủ động tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Đau nhức răng không chỉ gây ra cảm giác mệt mỏi, khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Nếu không điều trị sớm, người già có thể phải đối mặt với những ảnh hưởng và biến chứng như:

• Mất ngủ, khó ngủ do đau răng xảy ra vào ban đêm
• Mệt mỏi, chán ăn, ăn uống kém do răng đau nhức nhiều khi ăn uống
• Răng đau nhiều làm giảm khả năng ăn nhai dẫn đến tăng nguy cơ gặp phải các bệnh lý tiêu hóa như trào ngược dạ dày, khó tiêu, viêm loét dạ dày tá tràng, rối loạn tiêu hóa,…
• Đau răng do các bệnh nha khoa không được điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng như răng lung lay, lỏng lẻo, áp xe răng, tiêu xương ổ răng và thậm chí là mất răng

Người cao tuổi có thể trạng kém và hệ miễn dịch suy giảm nên nguy cơ gặp phải các biến chứng do đau nhức răng sẽ cao hơn so với người trẻ. Chính vì thế, cần phải chủ động thăm khám và điều trị ngay khi nhận thấy răng đau nhức và ê buốt.

Cách chữa trị đau nhức răng ở người cao tuổi

Đau răng ở người cao tuổi có thể xảy ra do nhiều yếu tố và nguyên nhân khác nhau. Trong đó, ảnh hưởng của quá trình lão hóa được xem là yếu tố quan trọng, góp mặt vào cơ chế bệnh sinh của nhiều bệnh lý nha khoa. Tuy nhiên, lão hóa là quá trình không thể ngăn chặn. Do đó để kiểm soát tình trạng đau nhức răng ở người cao tuổi, cần kết hợp giữa các phương pháp điều trị và chăm sóc hợp lý.

Các biện pháp chữa đau nhức răng an toàn, hiệu quả cho người cao tuổi:

1. Chăm sóc răng miệng đúng cách

Chăm sóc răng miệng là biện pháp quan trọng trong điều trị và phòng ngừa đau nhức răng ở người cao tuổi. Giữ vệ sinh răng miệng có thể hạn chế nguy cơ hình thành mảng bám, cao răng và hỗ trợ nướu, răng bị tổn thương phục hồi nhanh chóng hơn.

Người cao tuổi là đối tượng đặc biệt nên khi chăm sóc răng miệng, cần thực hiện đầy đủ những biện pháp sau:

• Chải răng 2 – 3 lần/ ngày để làm sạch thức ăn thừa và mảng bám tích tụ ở mặt nhai, kẽ răng. Răng và mô nướu ở người cao tuổi thường nhạy cảm nên cần lựa chọn bàn chải có lông mềm, mảnh và kích thước nhỏ để dễ len lỏi vào các răng nằm ở cuối cung hàm.
• Sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng sau khi chải răng. Chỉ nha khoa có thể len lỏi vào các kẽ răng mà không gây tổn thương mô nướu và men răng như sử dụng tăm tre.
• Tuổi tác cao làm giảm khả năng sản xuất nước bọt. Ngoài tác dụng làm mềm thức ăn, nước bọt có hiệu quả tái khoáng men răng, làm sạch mảng bám và ức chế sự phát triển quá mức của vi khuẩn. Để ngăn sự phát triển ồ ạt của hại khuẩn, người cao tuổi nên sử dụng thêm nước súc miệng sát khuẩn 2 lần/ ngày.
• Nên khám răng miệng và lấy cao răng định kỳ 2 lần/ năm. Do ảnh hưởng của chứng khô miệng nên tốc độ hình thành cao răng ở người cao tuổi thường nhanh hơn so với trẻ em và người trẻ. Lấy cao răng định kỳ được xem là biện pháp hiệu quả nhất giúp cải thiện và phòng ngừa tình trạng đau nhức răng ở người già.

2. Các phương pháp chuyên sâu

Nếu đau nhức răng ở người già xảy ra do ảnh hưởng của các bệnh nha khoa, viêm khớp thái dương hàm và các vấn đề sức khỏe khác, cần kết hợp chăm sóc răng miệng với các phương pháp chuyên sâu theo hướng dẫn của bác sĩ.

Các phương pháp điều trị đau nhức răng ở người cao tuổi:

• Trám răng sâu: Nếu đau răng xảy ra do sâu răng, bác sĩ sẽ nạo bỏ phần men và ngà bị sâu. Sau đó, sử dụng dung dịch sát khuẩn để tiêu diệt vi khuẩn có hại và tiến hành hàn trám bằng composite hoặc các vật liệu chuyên dụng khác.
• Lấy tủy răng: Lấy tủy răng là thủ thuật nha khoa được áp dụng phổ biến. Thủ thuật này được thực hiện bằng cách bộc lộ khoang tủy và dùng trâm tay/ trâm máy để làm sạch phần tủy bị viêm nhiễm. Lấy tủy răng được áp dụng trong trường hợp răng sâu vào tủy, viêm tủy răng và răng bị chết tủy. Sau khi loại bỏ tủy bị viêm nhiễm, bác sĩ sẽ dùng gutta percha để trám bít khoang tủy và hàn trám lỗ sâu.
• Điều trị viêm nha chu: Viêm nha chu là bệnh nha khoa thường gặp ở người cao tuổi. Tùy theo giai đoạn phát triển của bệnh, bác sĩ có thể xem xét thực hiện các phương pháp như cạo vôi răng + xử lý mặt gốc răng, phẫu thuật nạo túi nha chu, cố định răng lung lay, phẫu thuật ghép nướu, ghép xương,…
• Chích rạch mủ: Chích rạch mủ được áp dụng trong trường hợp áp xe răng. Để phòng tránh ổ mủ bị vỡ, bác sĩ sẽ tạo đường rạch ở nướu răng và bơm rửa với nước ấm nhằm làm sạch phần dịch và mủ. Sau khi loại bỏ ổ mủ, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số phương pháp điều trị tùy theo nguyên nhân gây áp xe răng.
• Các phương pháp khác: Ngoài những biện pháp trên, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số phương pháp điều trị đau răng ở người già như bọc răng sứ, nhổ răng, cấy ghép Implant, sử dụng thuốc, dùng máng đeo chống nghiến răng, tập vật lý trị liệu giảm đau khớp thái dương hàm,…

Phòng ngừa đau nhức răng ở người già

Đau nhức răng ở người già không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe răng miệng mà còn làm gia tăng các vấn đề khác như rối loạn giấc ngủ, trào ngược dạ dày, rối loạn tiêu hóa, viêm loét dạ dày tá tràng,… Chính vì vậy sau khi cơn đau được kiểm soát, cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như:

• Thực hiện tốt và đầy đủ các biện pháp vệ sinh răng miệng như đánh răng 2 – 3 lần/ ngày, dùng chỉ nha khoa, sử dụng nước súc miệng và dùng dụng cụ cạo lưỡi chuyên dụng. Nếu thực hiện các biện pháp này đều đặn, nguy cơ gặp phải các bệnh lý nha khoa ở người cao tuổi sẽ giảm đi đáng kể.
• Như đã đề cập, tốc độ hình thành mảng bám và cao răng ở người cao tuổi thường nhanh hơn so với người trẻ. Chính vì vậy, nên duy trì thói quen khám răng miệng và cạo vôi răng định kỳ 2 lần/ năm.
• Kiểm soát các bệnh lý toàn thân làm tăng nguy cơ bị sâu răng, viêm nha chu, tiêu xương ổ răng như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp, suy thận, loãng xương,…
• Nên uống đủ 2 – 2.5 lít nước/ ngày để kích thích khoang miệng tiết nước bọt. Thống kê cho thấy, phần lớn các bệnh lý nha khoa ở người cao tuổi đều có liên quan đến chứng khô miệng. Nếu tình trạng khô miệng không có cải thiện sau khi uống đủ nước, nên xem xét sử dụng nước bọt nhân tạo.
• Hệ miễn dịch suy giảm cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nha khoa ở người cao tuổi. Chính vì vậy ngoài các biện pháp vệ sinh răng miệng, nên ăn uống hợp lý và nghỉ ngơi điều độ để cải thiện sức khỏe, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh nha khoa và phòng ngừa tình trạng đau nhức răng hiệu quả.
• Công dụng của fluor trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng đã được công nhận và chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Vì vậy ngoài các biện pháp chăm sóc răng miệng thông thường, người cao tuổi nên dùng thêm nước súc miệng và kem đánh răng chứa fluor để tăng cường độ cứng chắc của men răng.
• Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu khoáng chất và canxi để cải thiện sức khỏe răng miệng, qua đó hỗ trợ phòng ngừa các bệnh liên quan đến răng và nướu.
• Để phòng ngừa đau nhức răng ở người già tái phát, nên thay đổi các thói quen xấu như hút thuốc lá, dùng thức ăn cứng khô, chế độ ăn nhiều đường, nghiến răng khi ngủ,…

Đau nhức răng ở người già ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, người cao tuổi cần xây dựng chế độ chăm sóc sức khỏe răng miệng hợp lý. Đồng thời nên chủ động tìm gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy răng, nướu xuất hiện các triệu chứng bất thường.

Tham khảo thêm:

• Răng hàm bị ê ẩm và đau nhức khi nhai phải làm sao?
• Bị đau nhức răng nên ăn gì và kiêng gì nhanh khỏi?
• Trồng răng giả xong bị đau có nguy hiểm không?