Trẻ bị đau răng phải làm sao? Có nên uống thuốc?

Trẻ bị đau răng phải làm sao là mối bận tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh. Tương tự như đau nhức răng ở người lớn, tình trạng này ở trẻ nhỏ cũng có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân. Chính vì vậy, phụ huynh cần lựa chọn biện pháp điều trị và chăm sóc phù hợp với từng nguyên nhân cụ thể.

Nguyên nhân khiến trẻ bị đau nhức răng

Đau nhức răng không chỉ gặp ở người lớn mà ảnh hưởng đến trẻ nhỏ. Trẻ bị đau răng thường dễ quấy khóc, chán ăn, ăn uống kém, mệt mỏi và khó ngủ, ngủ chập chờn. Ngoài những ảnh hưởng đối với sức khỏe răng miệng, đau răng ở trẻ em còn tác động đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Cũng chính vì ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bé nên phụ huynh cần can thiệp sớm các biện pháp điều trị và chăm sóc hợp lý. Tuy nhiên để áp dụng phương pháp phù hợp, cần xác định rõ nguyên nhân khiến trẻ bị đau nhức răng.

Một số nguyên nhân gây đau răng ở trẻ em:

1. Do sâu răng

Sâu răng là bệnh nha khoa gặp nhiều ở trẻ nhỏ, có thể xảy ra ở cả hệ răng sữa và răng vĩnh viễn. Trên thực tế, bệnh lý này có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng tỷ lệ mắc bệnh cao hơn trẻ em – đặc biệt là trẻ dưới 14 tuổi. Nguyên nhân là do trẻ thường bú bình khi ngủ, dùng thức ăn và đồ uống nhiều đường.

Hơn nữa, trẻ nhỏ không biết cách chăm sóc răng miệng và hoàn toàn chưa có ý thức về việc bảo vệ sức khỏe. Do đó nếu phụ huynh không giám sát, trẻ thường bỏ qua việc đánh răng, súc miệng và có thói quen ăn vặt trước khi ngủ. Đây chính là những nguyên nhân và yếu tố khiến trẻ em có nguy cơ sâu răng cao hơn so với người trưởng thành.

Trong giai đoạn đầu (sâu men), răng hầu như không bị đau nhức, ê buốt và khó chịu. Tuy nhiên nếu không phát hiện sớm, sâu răng sẽ tiến triển vào phần ngà răng. Ngà răng chứa một số mạch máu và dây thần kinh có khả năng thụ cảm. Khi lỗ sâu xâm lấn vào phần ngà (sâu ngà), trẻ có thể bị đau răng và khó chịu trong quá trình ăn uống.

2. Trẻ bị đau răng do viêm nướu

Ngoài sâu răng, viêm nướu (viêm lợi) cũng là bệnh nha khoa thường gặp ở trẻ nhỏ. Viêm lợi là tình trạng mô lợi xung quanh răng bị viêm nhiễm do mảng bám và cao răng tích tụ nhiều, tạo môi trường thuận lợi cho hại khuẩn phát triển và sinh sôi quá mức.

Hiện tượng viêm nhiễm mô lợi có thể khiến lợi sưng đỏ, chảy máu, nhạy cảm và đau nhức khi chải răng, ăn uống. Do đó, bệnh lý này cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ bị đau nhức răng.

3. Đau nhức răng do chấn thương

Trẻ có thể bị chấn thương răng, nướu do té ngã trong quá trình vui chơi và sinh hoạt. Chấn thương có thể gây đau nhức răng, chảy máu và sưng viêm mô nướu. Với những trường hợp chấn thương nhẹ, cơn đau có thể tự thuyên giảm sau khoảng vài ngày.

Tuy nhiên nếu trẻ bị đau nhiều, phụ huynh nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được kiểm tra. Chấn thương mạnh có thể gây nứt, vỡ và mẻ răng. Đây là điều kiện để vi khuẩn xâm nhập và phát triển gây ra các bệnh lý nha khoa như sâu răng, viêm tủy răng và áp xe quanh chóp răng.

4. Trẻ bị đau răng do thói quen ăn uống

Thói quen ăn uống là một trong những nguyên nhân khiến trẻ bị đau nhức răng. Tình trạng này có thể xảy ra do những thói quen như:

• Dùng quá nhiều thức ăn chứa đường khiến răng, nướu bị vi khuẩn tấn công gây ra ê buốt và đau nhức
• Sử dụng món ăn quá nóng hoặc quá lạnh như kem lạnh, ca cao nóng,… cũng có thể gây ra tình trạng đau răng ở trẻ em.
• Dùng các món ăn cứng, dai (bánh mì sấy, kẹo cứng, mạch nha,…) làm tăng áp lực lên răng dẫn đến tình trạng đau răng và sưng viêm, chảy máu mô nướu.
• Một số trẻ còn có thói quen nhai cố định một bên hàm. Thói quen này cũng có thể gia tăng áp lực lên một vài răng dẫn đến tình trạng đau nhức dai dẳng, mòn men,…

5. Nghiến răng khi ngủ

Nghiến răng khi ngủ có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn. Ở trẻ nhỏ, tình trạng này thường xảy ra do thay đổi cảm xúc liên tục, áp lực và lo âu về việc học. Dù không đe dọa đến sức khỏe nhưng nghiến răng có thể gây mòn men và làm tổn thương răng, nướu.

Theo thời gian, các răng trên cung hàm (đặc biệt là nhóm răng cối) có thể bị đau nhức nhiều, mức độ đau tăng lên trong quá trình ăn uống. Ngoài ra, nghiến răng khi ngủ còn làm gia tăng nguy cơ bị rối loạn khớp thái dương hàm.

Trẻ bị đau răng phải làm sao? Uống thuốc gì?

Đau răng ở trẻ em ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động ăn uống và giấc ngủ. Về lâu dài, tình trạng này còn có thể khiến trẻ ăn uống kém, sụt cân, mệt mỏi và giảm khả năng tiếp thu khi học tập.

Để bảo vệ sức khỏe của bé, phụ huynh nên can thiệp các biện pháp chăm sóc và điều trị đau nhức răng trong thời gian sớm nhất:

1. Vệ sinh răng miệng đúng cách

Vệ sinh răng miệng là biện pháp quan trọng nhất trong điều trị đau răng ở trẻ em và người lớn. Răng miệng được làm sạch đúng cách còn giúp phòng ngừa và hỗ trợ kiểm soát các bệnh lý nha khoa như viêm nướu, sâu răng,…

Các biện pháp vệ sinh răng miệng cho trẻ em:

• Đối với trẻ chưa thể đánh răng, phụ huynh nên hạn chế cho trẻ bú bình khi ngủ. Thay vào đó, nên cho trẻ uống sữa và các đồ uống có vị ngọt bằng thìa để hạn chế hình thành mảng bám. Sau khi ăn uống, cho trẻ uống nước lọc và dùng khăn vải mềm, thấm nước lau nhẹ răng và nướu của bé.
• Khi trẻ đủ 2 – 3 tuổi, phụ huynh nên chải răng cho bé bằng bàn chải lông mềm và sử dụng kem đánh răng phù hợp với độ tuổi của trẻ để làm sạch răng miệng. Sau khi trẻ lớn hơn, có thể hướng dẫn trẻ cách chải răng nhưng cần giám sát để đảm bảo trẻ thực hiện đúng cách.
• Ngoài chải răng, nên cho trẻ dùng chỉ nha khoa (nên sử dụng loại tăm chỉ kẽ răng) và súc miệng với nước muối pha loãng. Các biện pháp này sẽ hỗ trợ làm sạch mảng bám và thức ăn còn sót lại sau khi đánh răng.
• Nên cho trẻ đến phòng khám nha khoa 1 – 2 lần/ năm để được kiểm tra sức khỏe răng miệng và lấy cao răng định kỳ. Để phòng ngừa sâu răng ở trẻ, bác sĩ sẽ thoa một lớp gel bôi chứa fluor nồng độ cao.

2. Sử dụng thuốc trị đau răng

Trong trường hợp trẻ bị đau răng nhiều nhưng có thời gian đến phòng khám, phụ huynh có thể cho trẻ sử dụng một số loại thuốc trị đau nhức răng không kê toa như:

• Paracetamol (Acetaminophen): Paracetamol là loại thuốc giảm đau răng được sử dụng phổ biến, thích hợp với cả trẻ em và người lớn. Thuốc có tác dụng hạ sốt và giảm cơn đau có mức độ nhẹ đến trung bình. Nếu sử dụng không có toa của bác sĩ, phụ huynh chỉ nên dùng thuốc cho trẻ trong 3 – 5 ngày. Sau thời gian này, nên cho trẻ gặp nha sĩ để được kiểm tra tình trạng răng miệng và can thiệp các phương pháp điều trị phù hợp.
• Dùng nước súc miệng sát khuẩn: Ngoài thuốc uống, phụ huynh có thể cho trẻ dùng một số dung dịch súc miệng sát khuẩn để làm sạch vi khuẩn trong khoang miệng và giảm hiện tượng viêm nhiễm ở răng, mô nướu. Các sản phẩm nước súc miệng cho trẻ thường chứa các thành phần nhẹ dịu như bạc hà, fluor, muối khoáng,… với tác dụng chính là làm sạch và kháng khuẩn.
• Thuốc bôi nướu răng: Trong trường hợp trẻ bị đau nhức răng do sưng nướu, mẹ có thể dùng một số loại thuốc bôi nướu răng để cải thiện triệu chứng. Các loại thuốc bôi cho trẻ thường chứa Acid ursolic, chiết xuất hoa cúc, bạc hà, vitamin B5,… có tác dụng giảm đau, kháng viêm và đẩy nhanh tốc độ phục hồi vết thương ở mô lợi xung quanh răng.

Các loại thuốc không kê toa có thể giảm đau nhức răng hiệu quả. Tuy nhiên để cải thiện tình trạng dứt điểm, mẹ nên sắp xếp đưa trẻ đến phòng khám trong thời gian sớm nhất.

3. Tìm gặp nha sĩ

Để xác định được nguyên nhân gây đau răng ở trẻ em, bác sĩ sẽ khám răng miệng và yêu cầu chụp X-Quang trong trường hợp cần thiết. Nếu đau nhức răng xảy ra do thói quen ăn uống và chấn thương nhẹ, nha sĩ sẽ cân nhắc lấy cao răng (nếu cần) và hướng dẫn phụ huynh cách vệ sinh, chăm sóc răng miệng cho trẻ.

Tuy nhiên, trong trường hợp trẻ bị đau răng do các bệnh lý nha khoa, bác sĩ sẽ xem xét các phương pháp điều trị sau đây:

• Cạo vôi răng: Vôi răng tích tụ là môi trường để hại khuẩn phát triển gây viêm và phù nề mô nướu. Chính vì vậy, bác sĩ sẽ cạo vôi răng cho trẻ để điều trị viêm nướu răng và ngăn ngừa các bệnh lý nha khoa khác. Ngoài cạo vôi răng, bác sĩ có thể áp dụng liệu pháp fluor nếu nhận thấy trẻ có nguy cơ sâu răng cao.
• Trám răng sâu: Nếu trẻ bị đau răng do sâu răng, bác sĩ sẽ tiến hành hàn trám răng để ngăn ngừa lỗ sâu tiến triển nặng. Trám răng sâu được thực hiện cả trong trường hợp sâu răng vĩnh viễn và sâu răng sữa. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể trám dự phòng các kẽ và mặt nhai để ngăn ngừa sâu răng tái phát.
• Đeo máng chống nghiến: Không ít trẻ bị đau răng do thói quen nghiến răng khi ngủ. Để cải thiện tình trạng này, bác sĩ sẽ cho trẻ sử dụng máng chống nghiến. Máng được làm từ chất liệu nhựa với khả năng bảo vệ răng và giảm áp lực lên răng khi nghiến. Ngoài ra, phụ huynh nên cho trẻ vui chơi, thư giãn để tránh lo âu và căng thẳng quá mức.
• Tư vấn điều chỉnh thói quen ăn uống: Ngoài các phương pháp trên, bác sĩ cũng sẽ tư vấn cho phụ huynh cách điều chỉnh chế độ ăn cho trẻ. Để bảo vệ sức khỏe răng miệng, nên cho trẻ dùng món ăn mềm, lỏng, thực phẩm có vị ngọt tự nhiên (mật ong, trái cây) thay vì các đồ uống và bánh kẹo chứa đường hóa học.

Phòng ngừa đau nhức răng ở trẻ em

Trẻ có thể bị đau răng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết đều có liên quan đến vệ sinh răng miệng kém và thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu khoa học. Do đó, phụ huynh có thể phòng ngừa đau nhức răng ở con trẻ bằng một số biện pháp đơn giản sau:

• Cho trẻ đánh răng 2 lần/ ngày kết hợp với dùng chỉ nha khoa và súc miệng với nước muối pha loãng. Để tăng sự hứng thú cho bé, mẹ nên chuẩn bị 2 – 3 bàn chải có màu sắc sặc sỡ và kem đánh răng có hương thơm của các loại trái cây mà bé yêu thích.
• Đưa trẻ đến nha khoa 1 – 2 lần/ năm để được kiểm tra sức khỏe răng miệng và cạo vôi răng nếu cần thiết. Ngoài ra khi trẻ mọc răng, nên cho trẻ gặp nha sĩ để được tư vấn các biện pháp giúp răng mọc đều, hạn chế tình trạng răng mọc lệch lạc và chen chúc.
• Hạn chế cho trẻ sử dụng món ăn cứng, dai như kẹo cứng, bánh mì sấy, mạch nha, các loại hạt cứng,… Ngoài ra, nên dặn trẻ phải nhai đồng đều hai bên răng để tránh đau nhức và rối loạn khớp thái dương hàm.
• Bổ sung fluor cho bé bằng các sản phẩm chăm sóc răng miệng như kem đánh răng, nước súc miệng,… phù hợp với độ tuổi. Mẹ cũng có thể cho trẻ sử dụng các loại thực phẩm cung cấp nhiều canxi và vitamin D như sữa, trứng, các loại đậu, cá,…
• Có thể cho trẻ sử dụng viên ngậm và thuốc xịt chống sâu răng để giảm nguy cơ mắc các bệnh nha khoa.

Đau răng ở trẻ nhỏ thường xảy ra do thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh. Ngoài ra, đây cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nha khoa. Vì vậy, phụ huynh cần chú ý các triệu chứng bất thường ở con trẻ để có các biện pháp chăm sóc và điều trị kịp thời.

Tham khảo thêm:

• Răng bị đau nhức khi ăn đồ ngọt: Nguyên nhân và cách xử lý
• Có nên uống thuốc Efferalgan 500mg để giảm đau răng không?
• Trẻ bị sún răng, viêm lợi có nguy hiểm không?